Proszę, niech mi tylko pani nie wygłasza sentymentalnych zaklęć w rodzaju: jestem widzem pana filmów i one tyle mi dały. Bo to będzie bilans pani, który z moim życiem nie ma nic wspólnego.
Już Cię nic nie dotknie, synku – doskonały wywiad z Janem Jakubem Kolskim. Niestety zamknięty w Piano, ale, zaprawdę – warto.
Już cię nic nie dotknie, synku. Żaden krytyk, żaden komentarz w „Fakcie” czy w „Super Expressie”, żadna informacja o tym, że twój film obejrzała jedna dziesiąta widzów, którzy poszli na „Kac Wawę”. Już nie będziesz się budził z krzykiem, że może nie jesteś przygotowany na następny dzień do realizacji sceny. Bo scena nie ma znaczenia. Ani kilka scen, ani nawet cały film. Zdejmuję z ciebie ten cały pierdolony nadmiar.
Świetny tekst o tym, skąd się wzięła platforma Amazona (spoiler: z autorytarnego edyktu Jeffa Bezosa, który jest jeszcze większym wizjonerem, niż możnaby się spodziewać):
You wouldn’t really think that an online bookstore needs to be an extensible, programmable platform. Would you?
Well, the first big thing Bezos realized is that the infrastructure they’d built for selling and shipping books and sundry could be transformed an excellent repurposable computing platform.
(…)
Amazon was a product company too, so it took an out-of-band force to make Bezos understand the need for a platform. That force was their evaporating margins; he was cornered and had to think of a way out. But all he had was a bunch of engineers and all these computers… if only they could be monetized somehow… you can see how he arrived at AWS, in hindsight.
.. a także: dlaczego Google nie ma pojęcia o tworzeniu platform, Google+ nie działa, a Facebook tak. Napisany z dużą złośliwością przez pracownika Google, który kiedyś pracował w Amazonie. Masa anegdot i ciekawostek, które nie miały trafić do szerokiej publiczności. Warte lektury.
Google+ is a knee-jerk reaction, a study in short-term thinking, predicated on the incorrect notion that Facebook is successful because they built a great product. But that’s not why they are successful. Facebook is successful because they built an entire constellation of products by allowing other people to do the work.
There is a lot of gesture in my stuff—also sounds and movements that accompany them. I imagine what comes across is incongruity, bizarre—maybe odd or eccentric—although I make no conscious attempts at humor.
Słowem wstępu – od piątku do jutra w Warszawie trwają Targi Wiedzy Graficznej organizowane przez STGU. Impreza składa się z dwóch części – otwartych wykładów i półgodzinnych konsultacji jeden na jeden, w ramach których młodzi designerzy mogą porozmawiać m.in. z Jackiem Utko, Markiem Knapem, Jakubem „Hakobo” Stępniem, Łukaszem Dziedzicem, Agatą „Endo” Nowicką czy Olką Osadzińską. Pomysł konsultacji jest świetny, całość bardzo interesująca i jeśli jeszcze nie byliście, to idźcie jutro, bo co prawda terminy konsultacji są już zarezerwowane, ale są duże szanse na dostanie się do któregoś z konsultantów z marszu.
Do rzeczy jednak. Wczoraj i dzisiaj reprezentowałem w ramach konsultacji branżę interactive i ponieważ sporo poruszanych w rozmowach tematów się powtarzało, postanowiłem zebrać je w jednym miejscu. Od razu zaznaczam, że sam nie jestem designerem – zajmuję się od dłuższego czasu również art direction, ale sam nie projektuję.
Wskazówki dla początkujących
Zawsze przed uruchomieniem programu graficznego określaj, co chcesz osiągnąć. Z bezmyślnego układania kolaży w Photoshopie co jakiś czas przypadkiem wyjdzie coś fajnego, ale to nie jest szczególnie rozwijające. Przed przystąpieniem do pracy stawiaj sobie konkretny cel do zrealizowania i na koniec sprawdzaj, w jakim stopniu udało ci się go osiągnąć.
Jeśli nie masz klientów, rób projekty dla klientów fikcyjnych – ale najpierw pisz dla samego siebie konkretne briefy (zatem: nie „zaprojektuję reklamę dla Nike”, tylko – „zaprojektuję reklamę butów takich a takich, która, biorąc pod uwagę grupę docelową produktu, powinna dotrzeć do….” itp.). Im więcej postawisz sobie ograniczeń na początku, tym szybciej będziesz się uczył. Jeśli z konkretnymi wymaganiami spotkasz się dopiero po rozpoczęciu pracy w agencji – to wtedy naprawdę zaboli.
When in doubt, use Helvetica.
Nie zaczynaj pracować jako freelancer (więcej opowiadałem o tym tutaj), możliwie najszybciej dołącz do jak najlepszej agencji – i niech to będzie raczej mała agencja. Na duże przyjdzie czas. Ważne, żeby pracowali tam ludzie lepsi od ciebie i żeby chcieli się dzielić swoją wiedzą.
Design nie polega na robieniu „ładnych rzeczy”, poprawnym układaniu elementów na gridzie itp. Design ma rozwiązywać jakiś problem, realizować konkretny cel – dlatego pierwszym zadaniem przy rozpoczęciu projektu nie może być uruchomienie Photoshopa, ale zdefiniowanie: jaki cel należy zrealizować; do kogo mówimy; co chcemy przekazać; po co właściwie ten projekt jest.
Form follows function. To, jak coś wygląda, musi wynikać z tego, jak działa i jaką rolę ma spełnić. Forma jest bardzo ważna, ale to nie od niej się zaczyna. Jest rezultatem, a nie punktem wyjścia.
Szukaj inspiracji poza swoją dziedziną i szukaj ich wszędzie.
Twoje portfolio musi być dostępne w sieci (krótko: Cargo albo Behance; jeśli nie użyjesz gotowca, zrobienie portfolio zajmie ci dziesięć razy więcej czasu niż się spodziewasz), ale dobrze, jeśli będziesz mieć też przygotowaną wersję w PDF.
Odnośnie portfolio – jakość, a nie ilość. Nie umieszczaj tam słabych prac, tylko takie, z których jesteś naprawdę dumny. Ktoś oglądający twoje portfolio najprawdopodobniej i tak nie obejrzy całości, a może trafić na najsłabsze prace.
Od początku promuj nazwisko. Z ksywki wyrośniesz, nazwisko pozostaje.
Nie tylko dla początkujących
Jeśli pracujesz jako freelancer, musisz znać swoją realną stawkę godzinową, którą powinieneś traktować jako absolutnie minimalną i poniżej której nie możesz schodzić. Stawka ta musi uwzględniać:
realną kwotę, jaką musisz zarabiać co miesiąc „na rękę”, tak, żeby cały interes miał sens;
ilość godzin, które realnie dziennie poświęcasz na pracę (tzw. billable time), odliczając od tego czas poświęcany na zadania administracyjne (rozliczenia, przygotowanie dokumentów dla księgowości, spotkania z klientami, maile) i przeglądanie Facebooka. To nie jest 8 godzin i to nie jest 6 godzin dziennie – jeśli realnie przepracowujesz 4-5 godzin każdego dnia, to jest naprawdę nieźle;
ilość dni w roku, które poświęcisz na urlop;
koszty (ZUS, księgowość, amortyzację sprzętu i oprogramowania itp.) i podatki.
Na początku każdego projektu estymuj ilość godzin, którą na niego poświęcisz. To nie jest łatwe i wymaga wprawy – postaraj się jednak rozłożyć projekt na najmniejsze możliwe zadania i policzyć ich czasochłonność. W trakcie projektu używaj aplikacji do time trackingu (im prostszy, tym lepszy – Tick jest w porządku, ale są też darmowe), a po zakończeniu porównaj swoją estymację z ilością faktycznie poświęconego czasu. Po kilku projektach zaczniesz się orientować, o ile średnio mylisz się w prognozach i zaczniesz lepiej wyceniać swoją pracę.
Joanna Derkaczew (krytyczka teatralna Gazety Wyborczej) ma w zwyczaju tworzenie tytułów, które zawierają w sobie streszczenie całości tekstu i sprawiają, że dzięki temu na tytule często można lekturę zakończyć (przykładowo – Porażka Krystiana Lupy lub Nieudany spektakl „Wyspy” w reż. Renate Jett; oczywiście mogłoby być lepiej – w tytule warto dodatkowo zawrzeć miejsce i godziny spektakli, ewentualnie informację o cenach biletów). Jak widać, tytuł bieżącej notki jest hołdem dla tego praktycznego i godnego szerszego rozpropagowania zwyczaju.
Pomijając jednak tę drobną złośliwość – Derkaczew najprawdopodobniej zna się na tematyce, którą się zajmuje, jej teksty nie są złe. Zauważyłem jednak pewną prawidłowość – co jakiś czas pojawia się w nich tak nieprawdopodobnie nietrafione odwołanie do tematyki poza-teatralnej, że jedyną reakcją, jaką może wywołać u czytelnika, jest gromkie „że CO?!”.
W recenzji – faktycznie fatalnych – „Wysp” Renate Jett, Derkaczew, pisząc o kuriozalnym monologu Bartłomieja Topy w trzeciej części spektaklu (w skrócie – dziwaczny stek bzdur w klimacie Dänikena), stwierdza:
U autora „Możliwości wyspy” i w dziennikach tancerza Wacława Niżyńskiego Jett znalazła opis tego samego stanu izolacji, o jakim opowiadają dziś eksperci na portalu z inspirującymi miniwykładami www.TED.com. Podzieliła spektakl na trzy moduły: Houellebecq – Niżyński – TED.
Specjalnie sprawdziłem, bo nie byłem pewien, czy ostatnio coś się nie zmieniło – wygląda jednak na to, że TED nadal jest serwisem nieograniczonym do żadnej konkretnej tematyki, a jedynym elementem wspólnym wszystkich zawartych tam wykładów jest spełnianie kryterium narzucanego przez hasło przewodnie: „Ideas worth spreading”. Oficjalny podział tematyczny wygląda następująco: technologia, rozrywka, design, biznes, nauka, kultura, sztuka, tematy globalne.
Kolejny przykład – w ogólnie niezłej recenzji fantastycznego spektaklu „Jackson Pollesch” René Pollescha znaleźć można taki oto kwiatek (podkreślenie od redakcji meh.):
Pollesch nie jest jedyny. Artyści, którzy przez lata szarżowali i wzywali do działania, teraz odpuszczają. Ci najbardziej awangardowi opowiadają się po stronie niemocy, bezradności i wycofania. Ogłaszają: „A dajcie nam już święty spokój”. Krzysztof Warlikowski reżyseruje sentymentalny „Koniec”, Krystian Lupa prowokuje apologią kryzysu „Poczekalnią.0”. Lars von Trier podbija Cannes „Melancholią” o spokojnym oczekiwaniu na koniec istnienia ludzkości. Postępowe wydawnictwo Ha!art wydaje antologię młodej prozy polskiej pod hasłem „Wolałbym nie”. Nawet na Facebooku nastroje schyłkowe – coraz mniej na nim wezwań do rewolucji i akcji obywatelskich, coraz więcej fanów grupy „Tkliwi nihiliści opanowujący pozycję dystansu”.
Dlaczego Joanna Derkaczew tak spektakularnie, raz za razem, strzela sobie w stopę, próbując niezbyt umiejętnie poszerzyć kontekst swoich tekstów? Niezależnie od tego, czy powodem jest brak kompetencji poza własną dziedziną, czy lenistwo, efekt jest taki sam – research najwyraźniej ograniczony do tego, co w danym momencie otwarte jest w przeglądarce internetowej.
Z tego co pamiętam (zdam się tutaj na research ziemkiewiczowski – mam tendencję do zbyt dokładnego sprawdzania źródeł i staram się ograniczyć ten nawyk w mniej istotnych sytuacjach; to jest jedna z nich) brak możliwości wygodnego przeglądania archiwum na Facebooku miał być celowym rozwiązaniem, a nie defektem – oto nagle mieliśmy wszyscy żyć w „wiecznym teraz”. Jak wiedzą wszyscy, którzy kiedykolwiek uprawiali facebookowy stalking*, dość mocno utrudniało to sprawę – choć nie uniemożliwiało.
Dużo większym problemem było jednak to, że cały mniej lub bardziej wartościowy, starannie (lub mniej starannie) selekcjonowany i generowany kontent przepadał po kilku dniach. Ponadto, Facebook to walled garden– nie istnieje żaden inny sposób na dostanie się do jego zasobów niż poprzez samego Facebooka.
Kultura tworzy się poprzez nawarstwianie, a nie stałe naciskanie przycisku „reset” i zaczynanie od początku, niezależnie od tego, czego chcieliby rewolucjoniści i jak oceniają dokonania swoich poprzedników. Można debatować o wartości kulturowej większości kontentu znajdującego się w bazach FB – niemniej jednak, podobnie jak pozycja, którą przyjmujemy podczas defekacji, jest on tej kultury częścią. Szybki przykład – jeden z moich ulubionych młodych** pisarzy/tekściarzy/ludzi renesansu porzucił bloga i ograniczył się do publikacji w zasadzie wyłącznie na Facebooku, przy okazji doprowadzając tę formę literacką do absolutnej perfekcji. Jednak wszystko, co pisze, przepadało w odmętach FB.
Google+ próbowało rozwiązać ten problem sortując stream według „ważności” elementów, a nie chronologii – koncept leżący u podstaw tego rozwiązania był w porządku, ale w praktyce sprawia to, że użytkowanie G+ jest po prostu cholernie niewygodne.
Ulotność jest wpisana w konstrukcję sieci – istnieje co prawda archive.org, ale to tylko tymczasowa łata przykrywająca dużo większy problem. Niedawno go odczułem – w tym roku mija dziesięć lat mojej pracy zawodowej i na fali nostalgii chciałem przejrzeć swoje archiwalne projekty, ale okazało się, że 90% z nich jest już offline (w tym, na szczęście, mój blog z czasów licealnych – są więc i plusy).
Wracając do tematu – Facebook w zeszłym tygodniu wprowadził timeline, czyli, między innymi, możliwość wygodnego nawigowania po całej historii swojej (i innych) obecności w serwisie – w końcu. Co jednak z „wiecznym teraz”? Czyżby koncepcja przeszłości została w międzyczasie zrehabilitowana? Jakiekolwiek zmiany zaszły w kolektywnej filozofii naszych fejsbukowych władców, cieszy mnie dostęp do archiwum, choć zdaję sobie sprawę, że jest to margines prawdziwego celu timeline, czyli nakłonienia użytkowników do jeszcze dokładniejszego zdefiniowania się na potrzeby reklamodawców poprzez uzupełnienie swojej historii życiowej. Na tym polu nikt nie osiągnął tyle co FB.
Kiedy importujesz ludzi, importujesz problemy, bo import ludzi to nie import rzeczy, towarów, surowców, ale import człowieka z całym jego kulturowym bagażem. Jestem bardzo zdziwiony, że Europa jest wielce zdziwiona, bo niby ni z gruszki, ni z pietruszki okazało się, iż importując ludzi, zaimportowaliśmy ich pragnienia, potrzeby, frustracje, obyczaje. Ale zaimportowani ludzie są w Europie na zawsze.
Every time you post something on Twitter, Facebook, Tumblr, or Instagram, you’re influencing—or trying to influence—how the world views you. Each carefully crafted 140-character message that goes out into the metaverse fills a publicly accessible database that defines you to people you’ve never met. In the end, it isn’t who you really are. It’s the hilarious, adorable, fascinating, intelligent, so-worth-Friending version of you. Social media isn’t about having a conversation with people you know. It’s about advertising yourself. It’s not social; it’s media.
Much of Facebook’s genius revolves around the Wall: a public space that we curate but that other people can add to. Within the universe of the site, where everyone is a “friend,” you feel a special compulsion to respond to Wall posts—to comment on others’ posts to yours and to reciprocate by writing on theirs.
We want our Walls to reflect ourselves. It’s analogous to the way we curate our belongings, which itself is a window into our personalities.
Na marginesie – czytanie solidnego tekstu napisanego przez naukowca to prawdziwa rozkosz w porównaniu z produkcją blogoidalnych pseudoekspertów mediowych.
We also let ourselves be gamed every day by one of the oldest technologies of all: the calendar. Because it displays our nonscheduled time as empty space, our calendar apps encourage us to pack our days with events. Think how differently we’d interact with our calendars if the default was for time slots not to be empty—if, instead, they were prepopulated with tasks like thinking, writing, and planning. We’d be far less likely to neglect the opportunity costs: Every time we accept an obligation, it would be clear that we are giving something up.
Ponieważ w ostatnim czasie wszyscy już zdążyli podzielić się z internetem swoimi refleksjami i „analizami” na temat Google+, a zapewne nawet „Tele Tydzień” pisał już o Facebooku, warto przypomnieć, że są ludzie potrafiący pisać o sieciach społecznych na wysokim poziomie, na przykład Danah Boyd – właściwie wszystkie teksty są godne uwagi.
